News Universal News/Blog/News module

Κατίνα Νικολάου (1904-1984), η πρώτη πολιτικός της Κύπρου

Γεννήθηκε το 1904 στη Λεμεσό. Φοίτησε  μέχρι την τρίτη τάξη του δημοτικού. Στη συνέχεια η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στο Βαρώσι, γιατί ο πατέρας της ήταν φαροφύλακας στην Αγία Νάπα. Το 1924 τέλειωσε το Παγκύπριο Διδασκαλείο στη Λευκωσία και διορίστηκε δασκάλα σε χωριά της Αμμοχώστου. Εργάστηκε ως το 1939 που εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από την αποικιοκρατική κυβέρνηση για την ιδεολογική της δράση.

Η Κατίνα μεγάλωσε μέσα σε μια εργατική λαϊκή οικογένεια. Η φτώχεια και η στέρηση που πέρασε από μικρή, είχαν σαν αποτέλεσμα μια συστηματική ζύμωση για το τί έπρεπε να αλλάξει, ώστε να πάψει η αδικία και η εκμετάλλευση. Όπως χαρακτηριστικά σκεφτόταν η ίδια «Να αλλάξει η ζωή του κόσμου, να ζήσει καλύτερα από εμάς». Σε μια περίοδο που όλα τα μέλη της οικογένειας έπρεπε να δουλεύουν ώστε να έρχονται χρήματα στο σπίτι, η Κατίνα καταφέρνει να σπουδάσει δασκάλα. Στα 19 της χρόνια οργανώνεται στους πρώτους κομματικούς πυρήνες που υπήρχαν στο Βαρώσι. Με το διορισμό της σε σχολείο στο Παραλίμνι δεν χάνει καιρό και διακριτικά εισάγει στις συζητήσεις τα ζητήματα της ανισότητας, της σκλαβιάς της γυναίκας και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Αν γινόταν αυτό αντιληπτό ίσως θα της στοίχιζε ακόμη και τη ζωή της. Παρόλα αυτά, με το ίδιο σθένος συνέχιζε να μιλά μέσα στο σχολείο για τις ιδέες της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ελευθερίας.

Από το 1924 εντάχθηκε στον Κομμουνιστικό Όμιλο Αμμοχώστου μαζί με τον αδελφό της Πλάτωνα Τομάζου και το 1926 πήρε μέρος στο ιδρυτικό συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου. Στο παράνομο αυτό συνέδριο πήραν μέρος μόνο 21 άτομα. Η Κατίνα Νικολάου διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στους πρώτους απεργιακούς αγώνες των γυναικών στο κλωστήριο Αμμοχώστου.

Στο ιδρυτικό Συνέδριο του 1926 είχε το προνόμιο να λάβει μέρος ως αντιπρόσωπος της Αμμοχώστου. Μετά το συνέδριο άρχισαν να δημιουργούνται οι Οργανώσεις Εργαζομένων  γυναικών. Πρωτοπόρες στην Αμμόχωστο μαζί με την Κατίνα ήταν η Πάτρα Χρίστου Σαββίδη και η Αρτεμισία Νικόλα.

Μετά τη δημιουργία του ΑΚΕΛ αυτή και ο συζυγος της Ιάκωβος αφοσιώθηκαν στο Κίνημα, μέσω της επαρχιακής του επιτροπής στην Αμμόχωστο.

Η Κατίνα υπήρξε γραμματέας της Οργάνωσης Δημοκρατικών Γυναικών, ενώ το 1950 στην ιδρυτική συνέλευση εκλέγεται Γραμματέας της Παγκύπριας Οργάνωσης Δημοκρατικών Γυναικών, που ήταν η προσπάθεια να ενοποιηθούν και να συντονίσουν τη δράση τους οι σκόρπιες οργανώσεις γυναικών. Το 1955, οι Βρετανοί θέτουν εκτός νόμου το ΑΚΕΛ και μαζί του όλες τις λαϊκές οργανώσεις. Έτσι, η ΠΟΔΓ περνά στην παρανομία, μέχρι το 1959 που θα δώσει τη σκυτάλη στην ΠΟΓΟ. Η Κατίνα υπήρξε στέλεχος της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Γυναικείων Οργανώσεων (ΠΟΓΟ).

Κατά την περίοδο της παρανομίας του ΑΚΕΛ και των οργανώσεων του Λαϊκού Κινήματος (1955-1958), η Κατίνα, επικεφαλής των γυναικών της Αμμοχώστου πρωτοστάτησε στις κινητοποιήσεις για την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων, αλλά και για τη συλλογή χρημάτων για στήριξη των οικογενειών τους.

Συνέχισε την ενεργό της παρουσία στις νέες συνθήκες που δημιούργησε πλέον η Ανεξαρτησία, μέχρι που τα τραγικά γεγονότα του Ιούλη του 1974 την προσφυγοποίησαν στη Λεμεσό μαζί με το σύζυγο της Ιάκωβο και την κόρη της Θέμιδα.

Η Κατίνα Νικολάου, που έμεινε γνωστή με το όνομα «Η Κομμουνίστρια», πέθανε πρόσφυγας στη Λεμεσό το 1984. Προς τιμή της η ΠΟΓΟ καθιέρωσε το "Βραβείο Γυναικείας Προσφοράς Κλειώς Χριστοδουλίδου και Κατίνας Νικολάου" το οποίο απονεμήθηκε για πρώτη φορά στις 10 Νοεμβρίου 2017.

Πηγές:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Ομιλία της Κρίστιαν Χρίστου, στην 1η τελετή απονομής του Βραβείου Γυναικείας Προσφοράς «Κλειώς Χριστοδουλίδου και Κατίνας Νικολάου» Ριάλτο, Παρασκευή 10/11/17

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον δημοσιογράφο/ερευνητή Χρύσανθο Χρυσάνθου για την παραχώρηση των φωτογραφιών και την πολύτιμη βοήθεια του